नाटकघरकाे सन्नाटाले रंगकर्मीलाई पिर, 'दर्शक बढ्दै थिए, कोरोनाले चौपट पारिदियो'

नाटकघरकाे सन्नाटाले रंगकर्मीलाई पिर, 'दर्शक बढ्दै थिए, कोरोनाले चौपट पारिदियो'

A+ A A-

काेभिड-१९ का कारण झण्डै १० महिना बन्द रहेका नाटक घरहरू गत १ माघदेखि खुले । 'थिएटर हब'को संयोजकत्वमा देशभरकै नाटक घरहरू खुलाइएका थिए । तर, सबै कसैले नाटक मञ्चन गर्ने आँटचाहिँ गर्न सकेनन् ।

१ माघमा नै शिल्पी थिएटरमा 'छ पात्रको एकलाप' नाटक मञ्चन भयो । घिमिरे युवराजले निर्देशन गरेको याे नाटक १० दिनसम्म चलाइयाे । तर, अपेक्षित दर्शक तान्न सकेन । नाटक हेर्ने दर्शक न्यून थिए ।

यस्तैमा १७ फागुनदेखि सुनिल पोखरेलको टिमले 'अर्को अर्थ नलागेमा' नाटक मञ्चन गर्‍याे । मण्डला थिएटरमा मञ्चन भएको याे नाटकले पनि उत्साहजनक दर्शक पाउन सकेन । ठप्प रहेको नाट्यक्षेत्र केही चलायमान बन्नै लाग्दा कोरोनाको दोस्रो लहर सुरु भयो । सरकारले पुन: निषेधाज्ञा लागू गर्‍यो, जसका कारण नाट्यक्षेत्र झनै संकटमा पर्‍यो ।

निषेधाज्ञाका बीच शिल्पी थिएटरले 'अनुपस्थित तीन' नाटक मञ्चन गर्‍यो । थिएटरमा ४० जना दर्शक राखेर यस नाटक तीन दिनसम्म मञ्चन गरिएको थियो । शिल्पीले यस नाटकलाई भर्चुअल रूपमा पनि हेर्न पाइने व्यवस्था गरेको थियो । १८ साउनदेखि सुरु भएको नाटकको मञ्चन २० गतेसम्म चल्यो ।

घिमिरे युवराज निषेधाज्ञाका बीच 'अनुपस्थित तीन' मञ्चन गर्नुकाे कारण भन्दै थिए, 'अब पुन: नाटक हेर्ने बानी बसाल्‍नुपर्ने भयो । अहिले हामीले त्यसैको अभ्यास गरिरहेका हौँ ।'

कोभिड-१९ ले विश्व आक्रान्त बनिरहेको बेला मनोरञ्जनक्षेत्रमा पनि यसले ठूलै प्रभाव पार्‍यो । बल्ल तङ्ग्रिँदै गरेको नाट्यक्षेत्रलाई त यसले नराम्रोसँग धक्का दियो । नाटक घरहरू करिब डेढ वर्षदेखि सुनसानजस्तै छन् ।

पछिल्लो समय नाटकले राम्रो दर्शक पाइरहेका थिए । त्यसले नाट्यकर्मीलाई उत्साहित बनाएको थियो । तर, काेभिड महामारीका कारण बन्दै गरेका दर्शक गुम्ने हुन् कि भन्ने त्रासमा छन्, नाट्यकर्मी ।

अलमलमा नाटकघर

अहिले कोरोनाको तेस्राे, चाैथाे लहरको हल्ला चलिरहेको छ । यो अवस्थामा नाटक घरहरू अलमलमा छन् । नाटक सुरु गर्ने आँट कसैले गर्न सकेका छैनन् ।

मण्‍डला थिएटरका सचिव विजय बराल तत्काल मण्डलाले कुनै नाटक मञ्चनको तयारी नगरेको बताउँछन् । उनले भने, 'केही समयअगाडि हामीले नाटक गर्ने कि भनेर तयारी सुरु गरेका थियौँ । तर, दोस्रो लहर सुरु भएपछि त्‍यसलाई हामीले स्थगित गरिदियौँ ।'

मण्डलाले अभिनेता दयाहाङ राईको निर्देशन रहेको नाटक 'मितज्यू'लाई पुन: मञ्चन गर्ने तयारी पनि गरेको थियो । त्यसका लागि पूर्वाभ्यास पनि भयो । तर, दोस्रो लहरले उक्त नाटक भर्चुअल रूपमा सार्वजनिक गरिएको थियो ।

बरालका अनुसार, कोरोना महामारी सकिएपछि उक्त नाटक थिएटरमा नै मञ्चन हुनेछ ।

अहिले मण्डलामा पढाइ चलिरहेको छ । एकवर्षे र तीनमहिने कोर्स गर्ने विद्यार्थीहरू धमाधम पढिरहेका छन् । थिएटर विद्यार्थी पढाउनमा नै व्यस्त छ ।

अहिले तीनमहिने कोर्स पढेका विद्यार्थीहरूले भने नाटकको तयारी गरिरहेका छन् । 'यहाँ पढिरहेका विद्यार्थीहरूले नाटक त गरिरहेका हुन्छन् । तर, दर्शकलाई नै राखेर मञ्चन गर्ने माहौल छैन', बराल भन्छन् ।

मण्डला नयाँ स्थानमा सर्ने तयारीमा छ । त्यसका लागि अहिले नयाँ नाटकघर बनाउने काम भइरहेको छ ।

उनले भने, 'हामी अहिले नै सरिहाल्ने होइनौँ । नयाँ ठाउँमा पनि संरचना बनाउन पैसा चाहिन्छ । अहिले आर्थिक कारोबार नै ठप्प रहेको यो समयमा संरचना बनाउन गाह्रो भइरहेको छ । पाँच/छ महिना लाग्छ होला ।'

यता कीर्तिपुरमा रहेको 'थिएटर मल' दुई नाटकको तयारीमा थियो । निर्देशक केदार श्रेष्ठका अनुसार, एउटा 'चाइल्ड ड्रामा' र एउटा 'एडल्ट नाटक'को तयारी भइरहेको थियो ।

तर, अवस्था गम्भीर बन्दै गइरहेकाले अहिले नै नाटक गरिहाल्ने अवस्था नरहेको श्रेष्ठले बताए । उनले भने, 'अहिलेको अवस्थाबारे हामी जानकार नै छौँ । यस्तो बेला दर्शक थिएटरसम्म आउनु हुन्न । दर्शक नै नभएपछि कसरी नाटक गर्ने ?'

अहिले नाटक देखाएर लगानी सुरक्षित गर्न नसकिने पनि उनी बताउँछन् । 'एउटा नाटक गर्दा एक-दुई लाख लगानी हुन्छ । अहिले तत्काल त्यो लगानी सुरक्षित गर्ने आधारहरू छैनन् । त्यसैले अझै केही समय पर्खिनै पर्ला', उनले अगाडि भने ।

श्रेष्ठ अहिले स्क्रिप्टको काम गरिरहेका छन् । त्‍योसँगै उनी नाटकका लागि लगानीकर्ताको खोजीमा पनि छन् । उनले भने, 'कोही लगानीकर्ता भेटिनुभयो भने हामी भर्चुअल रूपमा भए पनि नाटक गर्ने सोचमा छौँ ।'

त्योसँगै उनको टिमले नाटक घरको बन्द कोठाबाट बाहिर रहेर नाटकसम्बन्धी अन्य कामहरू गर्ने तयारी गरिरहेको छ ।

रातो पुलमा रहेको शैली थिएटरले कोरोनाकै महामारीबीच भर्चुअल रूपमा 'बाल नाटक महोत्‍सव' गर्‍यो । भर्चुअल रूपमा आयोजना भएको यस महोत्सवमा बाल नाटकहरूको राम्रै सहभागिता रह्यो ।

यति हुँदै गर्दा पनि महोत्सवका निर्देशक नवराज बुढाथोकी भने सन्तुष्ट हुन सकेनन् । उनी भन्छन्, 'जुन मजा थिएटर हलमा पाइन्थ्यो, त्यो भर्चुअल रूपमा आएन ।'

शैलीले यसबीचमा एउटा नाटकको तयारी पनि गरिरहेको थियो । तर, उक्त नाटक पनि मञ्चन गर्ने आँट आएको छैन । 'दर्शक आउनुहुन्न भन्ने थाहा हुँदाहुँदै कसरी नाटक मञ्चन गर्नु र ? अहिले त नाटक मञ्चन गर्नुको खासै औचित्य देख्दिनँ,' बुढाथाेकीले भने ।

शैलीमा आबद्ध नाट्यकर्मीहरूबीच अबको केही समयमा नाटक गर्नुपर्छ भन्ने सल्लाह चलिरहेको छ । निर्देशक बुढाथाेकी साउन अन्तिमसम्म कुर्ने र त्यसपश्चात् अवस्था सामान्य भए नाटक गर्ने सोचमा छन् ।

नयाँ नाटकघर बनाएको शैली थिएटर अरुभन्दा बढी मारमा परेको उनले गुनासो गरे ।

थिएटर भिलेज र मण्डला थिएटरको सहकार्यमा नाटक 'पल्पसा क्याफे' मञ्चनको अन्तिम तयारीमा थियो । निर्देशक विमल सुवेदीले उक्त नाटकको सम्पूर्ण तयारी गरिसकेका थिए । तर, स्वस्तिमा खड्कालगायतका कलाकारहरूले यस नाटकका लागि रिहर्सल पनि गरिसकेका थिए । तर, दोस्रो लहरका कारण उक्त नाटक पनि मञ्चन हुन सकेको छैन ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, साउन २२, २०७८ ०६:१९