केकी अधिकारीको विपश्यना अनुभव : शान्त र सकारात्मक हुन सिकेँ

A+ A A-

अभिनेत्री केकी अधिकारी १० दिनको 'विपश्यना कोर्स' सकेर घर फर्किएकी छन् । विपश्यनामा उनले नयाँ कुराको अनुभव गरिन् । विशेष त उनले आफैँलाई बुझेर फर्किइन् ।

केकी सानो उमेरमा नै विपश्यना पुगेकी थिइन् । विद्यालयले तीन दिनका लागि सम्पूर्ण विद्यार्थीलाई विपश्यनामा लगेको थियो । त्यसमा केकी रहरले भन्दा पनि बाध्यताले गएकी थिइन् ।

त्यो कलिलो चञ्चले उमेरमा तीन दिनसम्म शान्त भएर कसैसँग नबोली, कसैसँग नचली बस्नुपर्दा केकीलाई सकस परेको थियो । उनले जेलमा नै बसेजस्तो अनुभूति गरेकी थिइन् । त्यही बेला उनले वाचा पनि गरेकी थिइन्, 'यो विपश्यना भन्ने ठाउँमा त फर्केर पनि आउँदिनँ ।'

सन् २०१० तिरको समय । केकी पढाइसँगै म्युजिक भिडियोमा व्यस्त बन्दै थिइन् । त्यही समयमा उनले विपश्यनाको विषयमा आएको एउटा लेख पढिन् । उक्त लेखमा लेखकले विपश्यनाको विषयमा धेरै तारिफ गरेका थिए । १० दिनको कोर्स गर्दा जीवनमा धेरै सकारात्मक परिवर्तन आउने उक्त लेखमा लेखिएको थियो ।

आमाको ‘क’ र विपश्यनाको ‘ज्ञ’

उक्त लेख पढिसक्दा केकीको मनमा त्यो बाल्यकालमा पुगेको विपश्यनाको याद आयो । उनले सोचिन्, 'त्यो बेला त मैले नबुझेर पो नराम्रो सोचेको रै'छु कि क्या हो !' अब केकीलाई बुझ्नेगरी विपश्यना पुग्ने रहर लाग्यो । विपश्यना पुगेर आएका व्यक्तिहरूले पनि केकीलाई अनुभव गर्न सुझाइरहे ।

तर, केकीको जाने सोच बनाएको ११ वर्ष बितिसकेछ । जान्छु भन्दाभन्दै पनि उनले पढाइ र कामबाट फुर्सद निकाल्न सकेकी थिइनन् । कोरोनाको दोस्रो लहरका कारण सरकारले लगाएको निषेधाज्ञा उनका लागि विपश्यना पुग्ने उचित समय बनिदियो ।

निषेधाज्ञामा पनि केकी विपश्यनामा पुग्ने थिइनन् होला, यदि उनको एक जना साथीले विपश्यना जाँदै छु भनेर फोन नगरेको भए ।

केकी भन्छिन्, 'मेरो एक जना साथी हुनुहुन्छ । उहाँले मलाई फोन गरेर विपश्यना जान लागेको भन्नुभयो । उहाँले मलाई जाऊँ पनि भन्नुभएन । तर, उहाँले जाने भनेपछि मैले पनि यही फुर्सदको समयमा जाने निधो गरेको थिए ।'

केकीले तुरुन्तै विपश्यनाको लागि अनलाइन फर्म भरिन् । फुर्सदमा नै रहेकी 'बेस्टफ्रेन्ड' रीमा विश्वकर्मालाई पनि सँगै जान अनुरोध गरिन् । अन्तत: केकी र रीमा १० दिने विपश्यना कोर्सको लागि सँगै गए ।

विपश्यनामा पुगेपछि केकीले आफूलाई अर्कै संसारमा छिरेजस्तो अनुभूत गरेकी थिइन् । केकी भन्छिन्, 'मैले त योगीहरूको संसारमा छिरेजस्तो महसुस गरेको थिएँ । सबै मसिनो स्वरमा बोल्ने, सबै शान्त देखिने, मलाई त पहिलो दिन अचम्म नै लागेको थियो ।'

विपश्यनामा पुगेका नयाँ मान्छेहरूलाई पहिलो दिन ८ बजेसम्म बोल्न दिइन्छ । केकी त्यहाँ आएका व्यक्तिहरूको अनुभव सुन्न/बुझ्न लागिन् । आफैँले केही व्यक्तिहरूसँग कुरा गरिन् ।

विपश्यना ध्यान : आत्मखोजको बाटो

संयोगवश केकी र रीमा गएकै विपश्यनामा अभिनेत्री आँचल शर्मा पनि पुगेकी रहेछिन् । आफ्नै क्षेत्रको व्यक्तिहरू भएपछि केकी, रीमा र आँचल एकठाउँमा बसेर केही गफ गर्दै थिए । त्यहीँ समय उनीहरूले केही नमिठो वचन सुन्नु पर्‍यो । फूलमा पानी हाल्दै आएकी एक महिलाले उनीहरूलाई वचन लगाइन्, 'के सेलिब्रेटी भएर पनि एकलकाटे भएको । यसो सबैसँग बोल्नु, घुलमिल हुनु नि ।'

उक्त वचनले केकीको चित्त दुख्यो । उनले जवाफ फर्काइन्, 'हामी यहाँ सेलिब्रेटी बनेर आएका होइनौँ । हामी त्यो सबै कुरा बिर्सिएर ध्यानमा आएका हौँ । तपाईंले यही कुरालाई राम्रोसँग भन्नुभएको भए हुन्थ्यो । तर, तपाईंको शैलीले चित्त दुख्यो ।'

ती महिलाले कुनै जवाफ फर्काइनन् ।

अब केकीको ध्यानमा बस्ने समय भएको थियो । दिमागमा अन्य कुनै पनि कुरा नसोचेर पूर्ण ध्यान आफूले फेर्ने स्वासमा केन्द्रित गर्नुपर्ने थियो । तर, केकीलाई निकै सकस परिरहेको थियो । केकी भन्छिन्, 'आफ्नो दिमागलाई स्वासमा मात्र केन्द्रित गर्न पनि हामीलाई निकै गाह्रो हुने रै'छ । केही सेकेन्डमा नै ध्यान अन्तै पुग्ने रै'छ ।'

केकी ध्यानमा बस्दा उनको दिमागमा धेरै कुराहरू आइरहेका थिए । केही राम्रा कुरा, केही गल्तीहरू । 'हामी जुन कुराले हामीलाई असर नै गरेको छैन भन्ने सोच्छौँ नि त्यो कुरा पनि हामीले सम्झिरहेका हुने रै'छौँ,' केकी भन्छिन्, 'ध्यानमा बसेपछि ति सबै कुराहरू दिमागमा आउने रै'छन् ।'

दिमागलाई विभिन्न कुरा सोच्नेबाट स्वासमा मात्र केन्द्रित गर्न केकीलाई पूरा तीन दिन लाग्यो । तीन दिनपछि भने उनको ध्यान स्वासमा बढी केन्द्रित भयो ।

लकडाउनमा घरमा बसेर वाक्क हुनुभयो ? यसरी गर्नुहोस् घरमै विपश्यना

तर, केकीले विपश्यना छिरेको दिन ती महिलासँग भएको कुराकानीलाई बिर्सिन धेरै दिन लाग्यो । त्यो कुरालाई लिएर उनको मनमा धेरै तर्क-वितर्कहरू भए । तर, छैटौँ दिन उनलाई लाग्यो- 'यो कुरा मनमा राखेर त आफ्नै दिमागलाई मात्र बोझ हुने रै'छ ।'

अन्तत: सातौँ दिन केकीले अरुलाई पनि माफी दिइन्, आफूलाई पनि माफी दिइन् ।

शान्त र सकरात्म हुन सिकायो

केकी विपश्यना कुनै अपेक्षा बोकेर गएकी थिइनन् । बच्चामा गलत बुझेको विपश्यनालाई उनी आफ्नो परिपक्क दिमागले बुझ्न चाहान्थिन् । उनको मुख्य ध्येय नै त्यही थियो ।

तर, १० दिन पूर्ण रूपमा ध्यानमा बस्दा केकीले आफूमा केही परिवर्तन भने पक्कै देखिकी छिन् । विपश्यनाले आफूलाई शान्त र सकरात्मक बनाएको केकी बताउँछिन् ।

'हामी मानव जातिको क्षमता भनेको नै चाँडै सिक्न सक्नु हो । त्यहाँ हरेक दिन शान्त हुन, सकरात्मक हुन सिकाइन्छ । त्यसैले पनि १० दिन बस्दा केही शान्त र सकरात्मक भइयो जस्तो लाग्छ,' केकीले बताइन् ।

विपश्यना पुगेपछि केकीले जस्तो पनि कुरालाई दिमाग तथा मनमा राख्न नहुने पनि बुझेकी छिन् । उनी भन्छिन्, 'हामीसँग घटना भएको व्यक्ति त्यो घटनाबाट मुक्त भइसकेको हुन्छ हामी भने त्यसैलाई सम्झेर दिमागमा बोझ थपिरहेका हुन्छौँ । त्यो गलत रहेछ । चाहिने कुरालाई मात्र ग्रहण गर्ने र नचाहिने कुरालाई नसम्झिनु पर्ने रहेछ । त्यो हुँदा मन आफैँ शान्त हुन्छ ।'

केकीले चलचित्र 'बोक्सीको घर'मा लगानी गरेकी छन् । फिल्मको छायांकन सकिएको छ । तर, रिलिज कहिले हुने हो पत्तो छैन । विपश्यना जानुपूर्व केकीलाई यो कुराले निकै पिरोलेको थियो । आफ्नो लगानी डुब्ने डरले उनी तर्सिएकी थिइन् ।

तर, अहिले उनी आत्तिएकी छैनन् । 'अहिलेको समय नै यस्तै छ । अवस्था सहज भएपछि फिल्म रिलिज हुन्छ र लगानी सुरक्षित भइहाल्छ भन्ने लाग्न थालेको छ,' केकी भन्छिन्, 'अहिले म हरेक कुरालाई सकरात्मक सोच्न लागेको छु ।'

०००

केकी एकपटक विपश्यना पुगेपछि जीवन नै कायापलट हुने कुरालाई भने मान्दिनन् । तर, उनले विपश्यनाबाट आएपछि आफूमा आएको परिवर्तनलाई राम्रोसँग बुझेकी छन् ।

केकी भन्छिन्, 'एक पटक जाँदैमा त धेरै परिवर्तन नहोला । तर, तपाईं ४-५ पटक त्यहाँ जानुभयो भने आफूलाई धेरै परिवर्तन पाउनु हुनेछ ।'

केकीले हरेक वर्षको एक पटक त्यहाँ पुग्ने सोच बनाएकी छन् । उनी अन्य व्यक्तिहरूलाई पनि एक पटक भए पनि विपश्यनाको अनुभव गर्न सुझाउँछिन् ।

'हाम्रो जीवन लथालिङ्ग पारामा चलिरहेको छ । हामीलाई फुर्सद मिलाउन निकै गाह्रो पर्छ । यही लथालिङ्ग जीवनलाई बुझ्नलाई तपाई एकपटक विपश्यना पुग्नुहोला,' केकीको अनुरोध छ ।

यो पनि‍...

आमाको ‘क’ र विपश्यनाको ‘ज्ञ’

विपश्यना ध्यान : आत्मखोजको बाटो

लकडाउनमा घरमा बसेर वाक्क हुनुभयो ? यसरी गर्नुहोस् घरमै विपश्यना

केकी अधिकारीलाई ताैलकै चिन्ता !

केकी अधिकारीकाे प्रश्नः छवि जाेगाउन शिल्पा राेइदिनु पर्ने ?

बोल्न थाले कलाकार पनि, केकीले भनिन्, 'भेदभावकाे साेच नै समाप्त पार्नुपर्छ'

योगा पोजमा खुलेकी केकी

प्रकाशित मिति: शनिबार, असार १२, २०७८ १६:२५