कसरी सञ्चालन गर्न सकिन्छ चलचित्र क्षेत्र ?

A+ A A-

चलचित्र निर्माता, हल सञ्चालक तथा चलचित्र संघ नेपालका निवर्तमान अध्यक्ष प्रदीपकुमार उदयले सामाजिक सञ्जालमा निरन्तर प्रश्न गरिरहेका छन्,' अन्य क्षेत्र सञ्चालन हुँदा चलचित्र क्षेत्र किन सञ्चालन हुन सकेन ?'

प्रदीप कुमार उदयले बिहीबार परेको चलचित्र दिवसमा पनि शुभकामना दिँदै यो प्रश्न तेर्साए । उनले लेखेका छन्, 'स्वास्थ्य जोखिमबारे अब सर्वसाधारण स्वयम् जिम्मेवार हुनुपर्ने भन्दै सरकारले सबै व्यापार व्यवसाय खोल्न दिने निर्णय गरेको अवस्थामा त्यही भनेर नै चलचित्र क्षेत्र खोल्न किन नहुने ?'

उदय कुमार कोरोनाको उच्च जोमिखमा रहेका देशकहरुमा पनि अहिले हल चलचित्र क्षेत्र सञ्चालनमा आइसकेकोले नेपालमा पनि हल सञ्चालन गर्नुपर्ने माग गरिरहेका छन् ।

उनी भन्छन्, 'कोरोना सुरु भएको चीनमा हल सुरु भइसक्यो । उच्च जोमिखमा परेको जापानमा हल खुलिसके । त्यहाँ दर्शकको उपस्थिति पनि राम्रै छ । त्यो देखेर पनि हामीले चलचित्र क्षेत्र सुरु गर्न दबाब दिइरहेका हौँ ।'

अन्य क्षेत्रमा भन्दा पनि चलचित्र हलहरु सुरक्षित रुपमा सञ्चालन गर्न सकिने उदयको भनाई छ ।

'बसको कुरा गर्ने हो भने त्यहाँ चड्ने, ओर्लिने भइरहन्छ । तर, चलचित्र हलमा त एकपटक छिरेपछि चलचित्र नसकिएसम्म बाहिर निस्किदैनन्,' उदय भन्छन्, 'यसरी हेर्ने हो भने त चलचित्र हलहरु सुरक्षित छन् नि । यसबारे सरकारले सोचेन ।'

हलहरु सञ्चालन गर्दा पूर्व सतर्कता भने अपनाउन जरुरी रहेको उनी बताउँछन् । हलहरु सेनिटाइज गर्नेदेखि चलचित्र हेर्न आएका दर्शकहरुलाई सेनिटाइजर प्रयोग गर्न लगाउने तथा अनिवार्य रुपमा मास्क प्रयोग गर्न लगाउने जस्ता सतर्कता अपनाए चलचित्र हलहरु सुरक्षित रहेको उनको बुझाई छ ।

चलचित्र क्षेत्र आज निर्णय गरेर भोलिदेखि नै सञ्चालन गर्न सकिने क्षेत्र नभएकाले सञ्चालनमा आउनुभन्दा करिब दुई साता अगाडि नै निर्णय गर्नुपर्ने उदय बताउँछन् ।

उनी भन्छन्, 'हल भनेको आज भनेर भोलिदेखि सञ्चालन गर्न सकिने कुरा होइन, त्यसैले पनि अब भने निर्णय गर्नुपर्छ र हामीहरु हल सञ्चालनको पूर्व तयारीमा लाग्नुपर्छ भनेर नै निरन्तर दबाब दिइरहेका हौँ ।'

के तयार भएका चलचित्रका निर्माताहरु चलचित्र रिलिज गर्न तयार छन् त ?

सुदर्शन थापा निर्देशित चलचित्र 'म यस्तो गीत गाउँछु २' रिलिजको मुखैमा थियो । रिलिजको एकसाता मात्रै बाकीं रहँदा हलहरु बन्द भएका थिए । चलचित्र भने पूर्ण रुपमा तयार भइसकेको छ ।

हल खुले र निर्मातालाई 'सेफ ल्याण्डिङ' गराउने प्रतिबद्धता चलचित्र क्षेत्रसँग सम्बन्धित संघ-संस्थाहरुले गरे सुदर्शन आफ्नो चलचित्र रिलिज गर्न तयार छन् । उनी भन्छन्, 'चलचित्र क्षेत्रलाई चलायमान बनाउन पनि चलचित्र हल त खोल्नैपर्ने हुन्छ । यदि निर्माताको लगानी सुरक्षित गर्ने प्रतिबद्धता कसैले दिनुहुन्छ भने म चलचित्र रिलिज गर्न तयार नै छु ।'

सुदर्शन हलमा जोखिम भने अझै रहेको कुरालाई स्वीकार्छन् । बिदाको दिनमा नै चलचित्र हेर्ने शैली भएकाले बिदाको दिन हलमा भिडभाड हुने कुरामा शंका नरहेको सुदर्शनको भनाई छ ।

'हाम्रा दर्शकले बिदाको दिन नै हो चलचित्र हेर्ने, त्यसैले त्यो दिन भिडभाड त भइहाल्छ', सुदर्शन भन्छन्, 'भिडभाड भएपछि त त्यहाँ जोखिम हुने नै त भयो ।'

यति भन्दै गर्दा पनि सुदर्शन उच्च सतर्कता अपनाएर अब भने हल सञ्चालन गर्नु पर्ने पक्षमा नै छन् ।

त्यस्तै, निर्माता तथा वितरक करण श्रेष्ठ अब कुनै पनि हालतमा चलचित्र क्षेत्र सञ्चालन गर्नुपर्ने बताउँछन् । अब पनि चलचित्र क्षेत्र सञ्चालनमा नल्याए चलचित्र सम्बन्धी विभिन्न संघ-संस्थाहरु अन्दोलमा उनले चेतावनी दिए ।

करण भन्छन्, 'अन्य क्षेत्र सञ्चालनमा आइसकेको यो समयमा चलचित्र क्षेत्र सम्बन्धी निर्णय किन हुन सकेको छैन ? मजदुर अन्य क्षेत्रमा मात्रै र ? हाम्रो क्षेत्रमा मजदुरहरुको पीडा सरकारले बुझेको खोई ?'

करण अब हल तथा चलचित्रको छायांकन पनि सुरु गर्नुपर्ने कुरामा जोड दिन्छन् । उनी हल सञ्चालनमा आए आफू चलचित्र रिलिजको लागि तयार भएको बताउँछन् ।

'२०७२ सालको भूकम्पपछि चलचित्र रिलिजको लागि जो कोही डराइरहेको अवस्था थियो । तर, त्यो समय मैले नै जंगभूमि नामक चलचित्र रिलिज गरे । त्यो समय मलाई ठूलै घाटा लाग्यो । तर, त्यो घाटा चलचित्र क्षेत्र चलायमान बनाउनको लागि थियो,' विगत सम्झिदै करण भन्छन्, 'अहिलेको अवस्थामा पनि मिलेर अगाडि बढ्ने हो भने म आफैँ रिलिजको लागि अगाडि सर्नेछु ।'

करणसँग अर्को उपाय पनि छ । अहिले हल सञ्चालन गरेर लकडाउन अगाडि चलिरहेका चलचित्रहरु पुनः रिलिज गरेर पनि दर्शक तान्न सकिने उनको विश्वास छ । करण भन्छन्, 'त्यो समय प्रदर्शनरत चलचित्र 'आमा' तथा 'सेन्टीभाइरस' जस्ता चलचित्रहरु रिलिज गरेर पनि हलमा चहलपहल देखाउन सकिन्छ । 'आमा' र 'सेन्टीभाइरस' ले पनि केही हदसम्म दर्शक तान्नेछन् ।'

यदि अब पनि चलचित्र क्षेत्र सञ्चालन नगरे चलचित्रकर्मीहरुले व्यहोर्नु परेको सम्पूर्ण घाटामा सरकार जवाफदेही हुनुपर्ने करणको आक्रोश छ ।

यता, निर्माता किरण केसी भने तत्काल चलचित्र रिलिज गर्ने पक्षमा छैनन् । किरणको निर्माणमा बनेको चलचित्र 'लक्का जवान' २१ चैतमा रिलिज हुने भनिएको थियो । तर, लकडाउनका कारण चलचित्र रिलिज हुन पाएन ।

अब भने निर्माता केसी आफू ३ महिनासम्म पनि चलचित्र रिलिज नगर्ने बताउँछन् । उनी भन्छन्, 'चलचित्र क्षेत्र भनेको घर, परिवार तथा मनमा शान्ति भएपछि रोजाईमा पर्ने कुरा हो । यस्तो अवस्थामा चलचित्र हेर्न को हलसम्म जाने र ! त्यसैले अहिलेको अवस्थामा म चलचित्र रिलिजको लागि तयार छैन ।'

आफ्नो चलचित्र रिलिजको लागि तयार नभएपनि निर्माता केसी चलचित्र क्षेत्रलाई चलायमान बनाउने पर्ने कुरामा सहमत छन् ।

'अहिले हल खोल्ने र पूराना नाम चलेका चलचित्रहरु सस्तो दरमा देखाउने, विदेशी नाम चलेका चलचित्रहरु देखाउने गर्नुपर्छ,' केसी भन्छन्, 'त्यसो भयो भने चलचित्रमा दर्शकको चहलपहल बढ्नेछ र बिस्तारै नयाँ चलचित्र रिलिको माहोल बन्नेछ ।'

यता छायाङ्कन रोकिएका चलचित्रहरु पनि सरकारबाट छायाङङ्कनको अनुमति कुरिरहेका छन् । सरकारले छायाङ्कनको अनुमति दिए आधा दर्जन भन्दा बढी चलचित्रले छायाङ्कन सुरु गर्नेछन् ।

चलचित्र 'ए मेरो हजुर ४' निर्माता सुनिल कुमार थापा आफूहरु अनुमति कुरिरहेको बताउँछन् । अनुमति दिएलगत्तै चलचित्रको बाँकी छायाङ्कन सक्ने दाउ उनको छ ।

छायाङ्कन सुरु गरे प्रविधिकहरुले पनि काम पाउने र अहिले परेको आर्थिक संकट हल हुने सोचले पनि धेरै निर्माताहरु चलचित्रको छायाङ्कन पनि सुरु गर्ने पक्षमा छन् ।

सञ्चालनको पक्षमा विकास बोर्ड पनि

चलचित्र विकास बोर्ड अध्यक्ष दयाराम दाहाल अब चलचित्र क्षेत्र सञ्चालन गर्नुपर्ने बताउँछन् ।दाहालका अनुसार हल सञ्चालनको मोडालिटी बनाएर करिब डेढ महिना अगाडि नै विकास बोर्डले मन्त्रालयमा पत्र पठाइसकेको छ । र, यस विषयमा थप छलफल र बहस पनि भइरहेको छ ।

अध्यक्ष दाहाल उच्च सावधानी अपनाएर चलचित्र हलहरु सञ्चालन गर्नुपर्ने बताउँछन् । उनी भन्छन्, 'अन्य क्षेत्रहरु सञ्चालन भइसकेकाले पनि अब उच्च सतर्कता अपनाएर हामीले पनि चलचित्र क्षेत्र सञ्चालन गर्नुपर्छ । यस विषयमा हामी निरन्तर छलफल गरिरहेका छौँ ।'

चलचित्र विकास बोर्डले कोरोना प्रभावित चलचित्रलाई केही सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता पनि देखाएको छ ।

कोरोनाका कारण छायाङ्कन, रिलिज तथा पोस्ट-प्रोडक्सन रोकिएका चलचित्रहरुलाई केही सहयोग गर्ने विकास बोर्डको लक्ष्य छ ।

तर, विकास बोर्डले कुनै पनि चलचित्रलाई नगद सहयोग नगर्ने अध्यक्ष दाहालले बताए । उनी भन्छन्, 'हामीले कसैलाई पनि नगद सहयोग गर्दैनौँ । रिलिजको लागि तयार रहेका चलचित्रहरुको पोस्टर निर्माण, इन्कोड गर्न तथा प्रचारप्रसारमा सहयोग गर्नेछौँ, भने छायाङ्कनका क्रममा रहेका चलचित्रलाई हामीले लोकेशन मिलाइदिने तथा छायाङ्कन आवधिक बीमा गरिदिने छौँ ।'

राज्यबाट मिलाउन सकिने सहुलियतका लागि पनि विकास बोर्डले पहल गरिरहेको अध्यक्ष दाहालले आश्वसन दिए ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, असोज २, २०७७ १५:५६